“ราชาแห่งผัก” ซูเปอร์ฟู้ดที่คนไทยเข้าใจผิด อุดมประโยชน์จนถูกยกเป็น 1 ในผักที่ดีที่สุดในโลก แม้แต่สมเด็จพระราชินียังโปรดเสวย
ปวยเล้ง (Spinach) หรือที่ใครหลายๆ คนอาจจะเข้าใจว่าเป็นผักโขม (Amaranth) เป็นอีกหนึ่งผักดีมีประโยชน์ที่ชาวไทย รวมถึงชาวต่างชาตินิยมรับประทานกันมาอย่างยาวนาน มีวิตามิน และเกลือแร่ที่จำเป็นต่อร่างกายเยอะ หาทานได้ง่าย ราคาไม่แพง และรสชาติดี จึงทำให้ปวยเล้งถูกดัดแปลงไปทำเป็นเมนูอาหารได้อย่างหลากหลายทั้งอาหารตะวันตก และตะวันออก
ผักปวยเล้งมีถิ่นกำเนิดที่ประเทศอาหรับ ชาวอาหรับให้สมญาผักปวยเล้งว่า “ราชาแห่งผัก” มีบันทึกไว้ในประวัติศาสตร์ถัง สมัยพระเจ้าถังไท่จง กษัตริย์เนปาลได้ถวายเครื่องราชบรรณาการ โดยมีผักปวยเล้งอยู่ด้วย
ปวยเล้ง เป็นผักที่ให้พลังงานแก่ป็อปอาย แต่คนเข้าใจผิดว่ามันคือผักโขม
Baby spinach
Baby spinach คือปวยเล้งใบเรียบที่เก็บเกี่ยวตั้งแต่ต้นอ่อน อายุเพียง 15–35 วันหลังปลูก ใบมีขนาดเล็ก เนื้อนุ่ม และรสชาติหวานกว่าแบบโตเต็มวัย เหมาะสำหรับใส่สลัดเพราะก้านก็นุ่มกว่า คุณค่าทางโภชนาการของผักโขมเบบี้และผักโขมโตเต็มวัยแทบไม่แตกต่างกัน
ประโยชน์ของปวยเล้ง
1. มีวิตามินซีที่สูงมาก โดยการทานผักปวยเล้งวันละ 100 กรัม จะได้รับวิตามินซีสูงเทียบเท่ากับปริมาณที่ร่างกายต้องการในแต่ละวัน จึงช่วยในการป้องกันโรคหวัด ภูมิแพ้ บำรุงผิวพรรณ และเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันให้แข็งแรง
2. มีวิตามินบี 2 หรือ ไรโบฟลาวิน (Riboflavin) สูง ซึ่งช่วยในการเจริญเติบโตของร่างกาย และช่วยในการบำรุงผิวพรรณ เล็บ และเส้นผมให้แข็งแรง
3. มีสารอาหารในกลุ่มแคโรทีนอยด์อย่างเข้มข้น ไม่ว่าจะเป็นสารเบต้าแคโรทีน ที่ช่วยรักษาโรคตาบอดกลางคืน ต้อกระจก และอาการเพลียตาจากการใช้สายตามากๆ
4. มีสารลูทีนซึ่งเป็นสารต้านอนุมูลอิสระ ที่ช่วยบำรุงสมอง ลดโอกาสในการเกิดโรคสมองเสื่อมหรืออัลไซเมอร์ และป้องกันมะเร็งจากอนุมูลอิสระได้
5. มีธาตุเหล็ก โฟเลต และวิตามินบี 12 ที่ช่วยในการบำรุงเลือด ห้ามเลือด รักษาอาการเลือดออกตามอวัยวะต่างๆ เช่น เลือดกำเดา เลือดออกตามไรฟัน
6. มีวิตามินเคและแคลเซียม ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของโครงสร้างกระดูกและฟัน ช่วยเสริมสร้างให้กระดูกและฟันแข็งแรง ป้องกันการเกิดโรคกระดูกพรุน
7. มีกรดโฟลิก ซึ่งเป็นสารจำเป็นในการสร้างสารเซโรโทนินในระบบเซลล์ประสาท จึงช่วยทำให้ร่างกายผ่อนคลาย และนอนหลับง่ายขึ้น
8. มีสารซาโปนิน เป็นสารที่ขจัดคอเลสเตอรอลในเลือดโดยเฉพาะ จึงเหมาะกับผู้มีคอเลสเตอรอลในเลือดสูง
9. มีคุณสมบัติกระตุ้นตับอ่อนให้หลั่งสารอินซูลิน จึงช่วยลดน้ำตาลในเลือดสำหรับผู้ป่วยเบาหวาน
10. มีเส้นใยอาหารชนิดดี จึงช่วยรักษาโรคท้องผูกและโรคริดสีดวงทวาร บรรเทาและฟื้นฟูสภาพผิดปกติในลำไส้ใหญ่ รวมถึงช่วยห้ามเลือดแผลในลำไส้ได้ปวยเล้ง (Spinach)
ผักที่ควีนเอลิซาเบธที่ 2 โปรดเสวย
ดาเรน แมคเกรดี อดีตเชฟประจำราชสำนัก เปิดเผยว่า สมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2 ทรงเป็นผู้ที่กินเพื่ออยู่ มากกว่าอยู่เพื่อกิน พระองค์จึงเลือกอาหารที่ดีต่อสุขภาพเสมอ โดยเฉพาะ Spinach หรือ ปวยเล้ง ซึ่งเป็นผักใบเขียวที่ทรงโปรดมาอย่างยาวนาน
พระองค์มักเสวยผักร่วมกับปลาไขมันต่ำในมื้อกลางวัน ซึ่งให้ทั้งโปรตีนสูง ไขมันต่ำ และสารอาหารที่ดีต่อสุขภาพ หนึ่งในเมนูประจำของพระองค์คือ “ปลาโดเวอร์โซล์ย่าง” เสิร์ฟบนสปิแนชลวกหรือซูกินี
ผักที่ดีที่สุดในโลก
ศูนย์ควบคุมและป้องกันโรคแห่งสหรัฐอเมริกา หรือ The Centers for Disease Control and Prevention (CDC) ได้เผยแพร่รายชื่อ ผักที่ดีที่สุดในโลก ตามรายงานของนิตยสาร First For Women ของสหรัฐฯ สิ่งที่น่าสนใจก็คือ มีผักหลายชนิดในรายการนี้ที่สามารถพบได้ง่ายในประเทศไทย ซึ่ง ปวยเล้ง อยู่ในลำดับที่ 5
- วอเตอร์เครส หรือ สลัดน้ำ (Watercress) – 100.00 คะแนน
- ผักกาดขาว (Chinese Cabbage) – 91.99 คะแนน
- ชาร์ด (Chard) – 89.27 คะแนน
- บีทกรีน (Beet Greens) – 87.08 คะแนน
- ปวยเล้ง (Spinach) – 86.43 คะแนน

ข้อควรระวังของปวยเล้ง
ในปวยเล้งจะมีกรดชนิดหนึ่งที่เรียกว่า กรดออกเซลิค อยู่ค่อนข้างสูง ซึ่งสารชนิดนี้จะมีส่วนทำให้ร่างกายไม่สามารถดูดซึมธาตุเหล็กในตัวมันได้ นอกจากว่าจะกินผักขมอย่างถูกวิธี ไม่ควรรับประทานดิบ แต่ควรนำมาปรุงให้สุกก่อน เพื่อเป็นการทำลายกรดออกเซลิค
สำหรับผู้ที่เป็นโรคนิ่ว โรคเกาต์ โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ และในกลุ่มผู้ที่สะสมปริมาณของแคลเซียม ควรหลีกเลี่ยงการรับประทานในปริมาณมาก